Materi Sesorah

Sesorah iku kalebu katrampilan micara ing sangarepe wong akeh. Sesorah iku mbutuhake katrampilan kang mligi lan mbutuhake rasa percaya dhiri. Sesorah dibutuhake ing pasrawungan samengkone nalika kowe kabeh wis diwasa.

Pangerten Sesorah

Sesorah yaiku micara ngenani gagasan utawa panemu sarana lisan ing sangarepe wong akeh. Sesorah ana ing bahasa Indonesia diarani pidhato. Ancase wong sesorah utawa medar sabda yaiku kanggo ngutarake panguneg-uneg utawa mratelakake informasi kanthi medhar pangandhikan ana ing sangarepe wong akeh supaya padha mangreteni sing diwadharake. Ancase sesorah utawa pidatho yaiku kaya ing ngisor iki.

1. Kanggo menehi pangerten utawa kawruh.
2. Kanggo menehi kabar utawa informasi marang wong liya.
3. Aweh panglipur.
4. Mbujuk supaya sing ngrungokake melu diadharake pamicara.

Pidhato utawa sesorah iku diwaca ing sangarepe wong akeh saengga menawa maca bisa migunakake metodhe kang beda-beda. Metodhe kang lumrahe kanggo maca pidhato yaiku kaya ing ngisor iki.

1. Metodhe naskah, yaiku nalika pidhato kanthi maca naskah kang wis digawe luwih dhisik.
2. Metodhe apalan, yaiku pidhato kanthi ngapalake naskahe luwih dhisik.
3. Metodhe dadakan/impromtu, yaiku metodhe kang ditindakake kanthi dadakan tanpa gawe naskah luwih dhisik.
4. Metodhe ekstemporan, yaiku metode sesorah kanthi nggunakake cathetan cilik kang isine bab-bab kang dianggep wigati kanggo sesorah

Jinising Sesorah

Miturut gunane, sesorah kabage dadi telu, yaiku:

1. Sabdatama (sesorah tunggal),
2. Pambagyaharja (mahargya rawuhe tamu), lan
3. Tanggap wacana (sesorah kang kudu antuk tanggapan).

Miturut kahanane sesorah, yaiku:

1. Sesorah resmi,
2. Sesorah setengah resmi, lan
3. Sesorah ora resmi.

Miturut pendekatan isine sesorah, yaiku:

1. Sesorah intelektual, lan
2. Sesorah moral.

Miturut ancase sesorah, yaiku:

1. Atur pambagyaharja, yaiku sesorah kanggo nampa rawuhipun para tamu ing adicara apa wae. Tuladha: ing pahargyan (pista), sukuran, lan sapanunggalane.
2. Menehi informasi utawa pawarta, yaiku informasi bisa arupa palapuran utawa sawijining bab kanthi gamblang/cetha. Tuladha: sesorah ing rapat, promosi barang, lan sapanunggalane.
3. Atur panglipur aweh hiburan, yaiku sesorah iki nduweni ancas wong kang mirengake seneng penggalihe. Tuladha: ing acara layatan, atur saking pambelasungkawa.
4. Pangajak, ancase sesorah iki kanggo milut atine wong saengga gelem nindakake apa kang diwedharake. Tuladha: penyuluhan kesehatan, penyuluhan pendhidhikan, lan sapanunggalane.

Mangerteni Struktur lan Isine Sesorah

Sesorah iku ndeweni struktur kang kudu ana sajroning teks sesorah kasebut. Isine sesorah iku bebas, miturut ancase lan kagunane sesorah kasebut.

Struktur sesorah yaiku kaya ing ngisor iki.

1. Salam Pambuka iku werna-werna gumantung kahanan lan sapa anggone tangap wacana. Tuladhane: wilujeng dalu, wilujeng enjang, lan liya-liyane.
2. Pambuka (Purwaka Basa) iku isine atur panuwun marang para tamu sing wis nglonggarake wektu minangkani panyuwune sing duwe gawe. Purwaka basa kaperang dadi telu yaiku, Atur pakurmatan, Atur pamuji syukur, Atur panuwun
3. Isi (Surasa Basa) iki babagan perkara utawa bab kang diandharake jroning pidhato.
4. Panutup (Wasana Basa) iku atur panuwun lan njaluk pangapura menawa ana kaluputane angone nindakake sesorah utawa pidhatp. Wasana basa kaperang dados kaleh, yaiku; Atur pangarep-arep, Atur pangapura
5. Salam Panutup. Tuladha: nuwun, matur nuwun, lan liya-liyane.

Pokok-pokok isine sesorah kang diwaca kudu bisa dimangerteni pamireng. Supaya gampang  anggone mangerteni isine sesorah, pamireng kudu nindakake babobab ing ngisor iki.

1. Nggambarake sajroning isine pikiran saengga bisa nuwuhake citra kang bisa nggampangake mangerteni isi pidhato.
2. Nglumpukake katrangan menawa durung mangerteni isine pidhato.
3. Ngajokake pitakonan menawa durung mangerteni isine pidhato.
4. Nyatheti katrangan-katrangan sing wigati.
5. Munjerake kawigaten nalika nyemak pidhato.

Nulis Teks Sesorah

Sesorah iku ana gandheng cenenge karo ombaking kahanan kang lagi kedadean utawa kembang lambe masarakat saengga sadurunge nulis sesorah gathekna babagan ing ngisor iki.

Nggoleki prastawa utawa perkara kang dadi kembang lambe masarakat.

1. Milih tema lan gagasan kang arep diaturake.
2. Milih lan nemtokake pamireng sesorah.
3. Milih isine sesorah wujud gegambaran, pratelan, utawa panjlentrehan.
4. Milih basa kang pas karo pamireng.

Babagan kang kudu digathekake nalika gawe sesorah, kaya ing ngisor iki.

1. Unggah-ungguh basa.
2. Tembung lan ukara trep.

Basa kudu komunikatif, tegese kudu cetha karepe supaya wong kang ngrungokake bisa mangerteni karepe

Urut-urutane gawe sesorah, yaiku.

1. Nemtokake tema sesorah.
2. Nemtokake ancase sesorah.
3. Ngumpulake bahan sesorah.
4. Gawe cengkorongan sesorah.
5. Gawe naskah sesorah saka cengkorongan kang wis digawe.

Maca Teks Sesorah

Bab-bab kang digathekake nalika sesorah yaiku:

1. Nyiyapake underan/tema sesorah.
2. Nyiyutake tema dadi irah-irahan (judhul).
3. Nliti kahanan pamireng.
4. Gawe cengkorongan/kerangka sesorah.
5. Nemtokake ancase/tujuane sesorah.
6. Nglumpukake bahan sesorah.
7. Ngrembakakake cengkorongan.
8. Gladen sesorah.

Ing urip bebrayan, ana kalane awake dhewe didhawuhi supaya ngaturake sesorah ing sangarepe wong akeh. Umpamane ing acara arisan, supitan, sukuran, lan sapiturute. Supaya anggone sesorah bisa kaleksanan kanthi becik, kudu nggatekake bab-bab ing ngisor iki.

1. Basa, yaiki basa kang digunakake kudu cocog/trep karo sing mirengake.
2. Busana, yaiku naliko sesorah prayogane migunakake busana kang becik lan sopan. Bab iki kajaba ngrumati sing mirengake, bisa uga kanggo njaga lan ngajeni awake dhewe.
3. Swara, yaiku swara sing kapenak dirungokake. Ora keseron ugo ora alon banget. Anggone ngucapake tembung kudu cetha, ora groyak, ora kecepeten saengga kang diandharake bisa gampang ditampa. Kajaba iku, anggone sesorah uga nganggo irama, aja kaya wong maca buku.
4. Swasana, nalika arep sesorah kudu bisa mangerteni adicara saengga bisa ngetrepake basa lan busanane. Nalika sesorah kudu bisa tanggap ing sasmita saka para lenggah.
5. Solah bawa/patrap, yaiku solah bawane wong kang sesorah kudu madhep, mantep lan teteg. Madhep amrang para lenggah, aja tumungkul, lan aja ndangak. Supaya solah bawa bisa madhep, mantep, lan teteg iku mbutuhake gladen lan wektu.

Wong sesorah iku kudu nduweni etika utawa tata krama kaya ing ngisor iki.

1. Anggone guneman ora nglantur.
2. Prayogane wose wae, cekak, aos, lan cetha.
3. Ora ngulur-ulur wektu, kudu bisa maca kahanan.
4. Aja kumalungkung, yen ngadeg kudu ndeleng swasana ing kiwa tengene.
5. Tetep nuduhake yen nguwasani kahanan, ora malah ngatonake yen ora bisa.

Dene kang ora keno ditindakake nalika sesorah yaiku kaya ing ngisor iki.

1. Ngadeg tanpo nggatekake papan panggonan.
2. Ngadeg kanthi lendhehan.
3. Ngadeh kaku utawa kosok baline, lemes ora ana greget.
4. Ngadeg kanthi skil rapet utawa mbegagah amba.
5. Ngadeg kanthi lelambaran sikil siji.
6. Siyaga kang digawe-gawe.
7. Ngguyu kanthi digawe-gawe.
8. Mbesengut.
9. Gugup.
10. Ora nggatekake tamu.